Hierbij de jaarstukken over 2017. In deze jaarstukken wordt verantwoording afgelegd over het gevoerde (financiële) beleid. De jaarstukken beginnen met de verantwoording van de programma's. Dit zijn de programma's uit de meerjaren programmabegroting (MPB) 2017 - 2020. Omdat we verantwoording afleggen over de MPB ontkomen we er soms niet aan om die teksten te herhalen, omdat u anders moet terug grijpen op de MPB en deze jaarstukken niet zelfstandig leesbaar zijn. Om zichtbaar te maken welke stukken uit de MPB komen hebben we deze cursief gemaakt.
Na de programmaverantwoording volgen de verplichte en bijzondere paragrafen. Het laatste stuk van de jaarstukken bestaat uit de jaarrekening met bijlagen. Dit is de financiële verantwoording.

Hieronder treft u de financiële verantwoording op hoofdlijnen aan.

Het resultaat
In de begroting van 2017 kwamen we € 1 miljoen tekort. Dat hebben we gedekt door
€ 1 miljoen uit de reserves te halen. Eind 2017 bleek dat we niet € 1 miljoen moesten onttrekken, maar € 8,2 miljoen in de reserves konden storten. We hebben geld in reserves gestopt, omdat er kosten en opbrengsten zijn die we altijd met reserves verrekenen, zoals de overlopende projecten en investeringen die we uit de Bestemmingsreserve Ontwikkeling Apeldoorn halen.
We hadden in 2017 een nettoresultaat van € 19,9 miljoen. Dat betekent dat we € 19,9 miljoen meer baten dan lasten hadden. In dit resultaat zit een positief resultaat van het Grondbedrijf van € 20,2 miljoen. Het positieve resultaat van het Gondbedrijf bestaat uit twee delen. Enerzijds hebben we door gewijzigde regelgeving eerder winst moeten nemen en anderzijds hebben we meer verkocht door een aantrekkende economie. Bij het Sociaal Domein hadden we € 2,4 miljoen meer lasten dan baten. Bij de maatschappelijke opvang hadden we minder uitgaven daarin tegen hadden we bij de jeugd meer uitgaven. Bij onze andere taken hadden we een positief resultaat van € 2,1 miljoen.
In figuur 1 ziet u het exploitatieoverzicht.

Figuur 1   Exploitatieoverzicht gemeente Apeldoorn 2017
(bedragen in miljoenen euro's)

Tekort bij het Sociaal Domein
Voor maatschappelijke opvang en beschermd wonen hebben we minder uitgegeven. Daartegenover staat een tekort op het onderdeel Jeugd. Bij de uitvoering van taken op het gebied van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) kwamen we ongeveer op het bedrag van de begroting. Bij elkaar kwamen we bij het Sociaal Domein € 2,4 miljoen tekort. Met het Sociaal Domein bedoelen we taken die we uitvoeren op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Participatiewet en de Jeugdwet.

Structurele tekorten
Er was één onderdeel waarop we structureel geld tekort komen: de jeugdzorg. Dus moeten we voorstellen het tekort op de jeugdzorg op te lossen door vanaf 2018 meer geld voor jeugdzorg te reserveren in de meerjarenbegroting.

Wat doen we met het resultaat
We doen elk jaar de gemeenteraad een voorstel wat we willen doen met het nettoresultaat.

• Storting in algemene reserve Grondbedrijf

We stellen voor € 3,6 miljoen te storten in de algemene reserve van het Grondbedrijf. Dat is nodig omdat er een risico voor het Grondbedrijf is bijgekomen. Het Grondbedrijf heeft een positief resultaat van € 20,2 miljoen ten opzichte van de begroting. Dat komt voor een deel door nieuwe regels voor grondbedrijven. Daardoor moeten we winsten die het Grondbedrijf maakt op de verkoop van grond, eerder verrekenen. Dit zien wij als risico, omdat later kan blijken dat de winst minder is. Voor dat risico willen we extra geld in de algemene reserve van het Grondbedrijf stoppen.

• Opname vanuit reserve Sociaal Domein

Verder stellen we voor € 2,4 miljoen uit de reserve Sociaal Domein te halen. Dat is nodig, omdat we voor onze taken binnen het Sociaal Domein meer hebben uitgegeven dan het bedrag dat we daarvoor hadden begroot.

• Toevoeging aan diverse kleine posten

Daarnaast willen we € 1 miljoen toevoegen aan diverse kleine posten binnen de jaarrekening.

• Storting in Algemene Reserve

Er blijft dan € 17,7 miljoen over. Dat bedrag willen we toevoegen aan de Algemene Reserve.

Storting vanuit reserve Bouwleges
We willen ook € 2,5 miljoen vanuit de reserve bouwleges in de Algemene Reserve stoppen. De reserve bouwleges is namelijk erg hoog geworden, hoger dan nodig is. We konden er in 2017 € 2,4 miljoen aan toevoegen. Dat komt omdat er meer wordt gebouwd dankzij de aantrekkende economie. In 2013 zag de economie er slechter uit. Er werd toen veel minder gebouwd, waardoor de reserve bouwleges negatief werd. Daarom hebben we bij de jaarrekening 2013 de reserve aangevuld met € 2,5 miljoen uit de algemene reserve. Nu de reserve bouwleges weer op orde is, kan die € 2,5 miljoen weer terug naar de Algemene Reserve.

Bij elkaar komt er dus totaal € 20,2 miljoen in de Algemene Reserve.

1.2   Balans

De balans geeft aan hoeveel vermogen onze gemeente op 31 december 2016 had. Aan de linkerkant van de balans staan onze bezittingen, aan de rechterkant onze schulden.
In figuur 2 vindt u een overzicht van de balans op 31 december 2017 met de cijfers van vorig jaar erachter.

Figuur 2   Balans gemeente Apeldoorn 2017
(bedragen in miljoenen euro's)

Ons eigen vermogen is in 2017 gestegen met € 23 miljoen. Ons eigen vermogen is het totaal van de algemene reserve, de bestemmingsreserves en het rekeningresultaat.
Het bedrag van onze leningen is € 22,5 miljoen minder geworden.
We hebben dus meer eigen vermogen en minder schuld. Dat betekent dat we onze financiën beter op orde hebben.

Financieel gezond
We willen graag financieel gezond zijn. Daarom willen we ons eigen vermogen vergroten en zo weinig mogelijk schulden hebben.

Solvabiliteit
Onze solvabiliteit is een van de gegevens waaraan we kunnen zien of we financieel gezond zijn. De solvabiliteit laat zien hoe goed we aan onze financiële verplichtingen kunnen voldoen. Hoe hoger het percentage van de solvabiliteit is, hoe beter we er financieel voorstaan. De solvabiliteit berekenen we door het bedrag van ons eigen vermogen te delen door het bedrag van ons totaal vermogen. Onze solvabiliteit is nu ongeveer 11,5 %, dat is niet erg goed. We willen naar een solvabiliteit van 20%.

Netto schuldquote
De netto schuldquote is een ander gegeven waaraan we kunnen zien of we financieel gezond zijn. Het laat zien welk deel van onze uitgaven we nodig hebben voor rente en aflossing van geldleningen. Een laag percentage is gunstig. Onze netto schuldquote was in 2017 93 %. In 2016 was dat 113 %. We willen de komende jaren onze netto schuldquote nog verder omlaag brengen. Daarvoor gaan we leningen aflossen, zodat we minder geld kwijt zijn aan rente.

Als we doorgaan met ons financiële beleid kunnen we in 2025 weer financieel gezond zijn. In onze Meerjaren Programma Begroting 2018-2021 gingen we er nog vanuit dat dat in 2030 het geval zou zijn.

Figuur 3   Ontwikkeling van solvabiliteit en netto schuldquote

1.3   Algemene Reserve

De Algemene Reserve is onze buffer om financiële tegenvallers op te vangen.
Na de financiële problemen bij het Grondbedrijf hebben we in 2012 een plan gemaakt om in 2022 weer financieel gezond te zijn. Op basis van dat plan moest de Algemene Reserve in 2022 zijn gegroeid naar minimaal € 15 miljoen. Na de decentralisaties in het Sociaal Domein hebben we dat bedrag verhoogd naar € 20 miljoen. De jaarrekening 2017 laat nu zien dat de Algemene Reserve al in 2018 boven de € 20 miljoen uitkomt. Onze gemeente wordt dus sneller financieel gezond dan we hadden verwacht.

We willen onze financiële positie verder verbeteren. Dat willen we doen door de komende jaren meer geld in de Algemene Reserve te stoppen.

Figuur 4   Ontwikkeling van de Algemene Reserve