Het taakveld Bestuur resulteert in een voordelig saldo van € 1,7 miljoen. Hieronder worden de belangrijkste verschillen verklaard:

Burgemeester en wethouders: € 0,6 miljoen voordeel
Het voordelig saldo op taakveld 0.1 ‘Burgemeester en wethouders’ betreft een terugstorting (€ 492.000 V) van het overschot opgebouwd pensioenvermogen voor (oud-)bestuurders ten opzichte van het benodigd pensioenvermogen. Dit vindt zijn oorzaak in de wijziging van het landelijk vastgestelde rentetarief voor de waardeoverdracht, waarmee het benodigd pensioenvermogen wordt berekend. Het resterende voordeel van € 0,1 miljoen betreft diverse kleine voordelen.

Regionale samenwerking: € 0,2 miljoen voordeel
Dit betreft gecompenseerde btw op subsidies die door de Regio Stedendriehoek aan ons is doorgeschoven.

Programma dienstverlening
Voor dit programma is in 2017, na een wisseling van projectleider, opnieuw koers bepaald. Daardoor is vertraging opgetreden. Daarnaast is vertraging ontstaan in de uitvoering van de projecten Hostmanship, Monitoring, Kanaalsturing en Formulierengenerator. Hierdoor zijn de uitgaven € 260.000 lager dan begroot. Hiertegenover staat een lagere onttrekking aan de bedrijfsvoeringsreserve.

Stadsdeelaanpak: € 0,1 miljoen voordeel
De doorontwikkeling van het project Stadsdeelaanpak heeft aanzienlijke vertraging opgelopen door een langere bestuurlijke behandeling. Het maken van toekomstagenda’s en stadsdeelplannen is uitgesteld tot na de besluitvorming over de nieuwe aanpak, waardoor geen uitgaven zijn gedaan in 2017.

BROA-projecten: € 0,1 miljoen voordeel
Het resultaat op de BROA-projecten op programma 1 laat een voordelig saldo van € 0,4 miljoen voordeel op de lasten en een nadelig saldo van € 0,3 miljoen op de baten zien.

Voor het project Winkelcentrum Kerschoten zijn in 2017 geen uitgaven gedaan. Door een aantal  waterleidingbreuken op het winkelcentrum konden geplande werkzaamheden niet worden uitgevoerd. Daarnaast is het project vertraagd, omdat de winkeliers nog niet tevreden waren met het plan van de beek in het winkelcentrum.
Voor het project Investeringsbudget BROA zijn diverse activiteiten gestart die deels doorlopen naar 2018. Het gaat hierbij onder meer om Apeldoorn stagestad, sportacademie en verkenning hoger onderwijs.
In totaal zijn de lasten € 0,4 miljoen lager dan geraamd. Hiertegenover staat een lagere onttrekking aan de BROA.

Het nadeel op de baten van project ‘Verbeteren kwaliteit parken Zuidwest’ heeft een financieel-technische reden. In de begroting was een bijdrage vanuit het BROA project ‘Wijkontwikkelingsplan Zuid’ een bijdrage geraamd. Op basis van de regelgeving van het Besluit Begroten en Verantwoording (BBV) is deze interne verrekening niet toegestaan. Dit heeft geen budgettaire gevolgen voor het resultaat van de jaarrekening.

Overige budgetten
Het resterende voordelig saldo ad € 0,4 miljoen betreft diverse posten. Er is sprake van een overschot op het budget Politieke Markt van € 55.000 en op vergoedingen raadsleden € 46.000. Ook de post vorming en opleiding van de raad laat een voordeel zien van € 66.000. Daarnaast zijn er onderschrijdingen op diverse andere budgetten zoals de rekenkamercommissie, communicatie raad, internet TV en huisvesting oude raadhuis.

Het taakveld 0.2 ‘Burgerzaken’ sluit met een saldo van € 375.000 voordelig. De belangrijkste afwijkingen zijn:

Burgerzaken
Dit voordeel is deels veroorzaakt door vrijval van kapitaallasten. Als gevolg van het stopzetten van de landelijke operatie basisregistratie personen is een krediet niet besteed. Ook het budget incidentele ontwikkelkosten BRP is grotendeels niet uitgegeven (voordeel € 122.000) Dit budget is via de Reserve Overlopende Projecten overgeboekt naar 2018.

Documenten en verklaring
De lasten van de documenten en verklaringen zijn lager omdat er minder Eigen Verklaringen zijn ingekocht dan begroot. Bij de opbrengsten zien we een klein nadeel omdat de werkelijke uitgifte minder is dan geraamd. Het voordeel bedraagt per saldo € 53.000.

Personen en familierecht
De baten personen en familierecht zijn € 68.000 hoger dan begroot doordat de leges huwelijken en burgerlijke stand van het 4e kwartaal 2016 in januari 2017 zijn opgelegd. Hierdoor is deze opbrengst in 2017 verantwoord.

Overige
Het resterende saldo betreft diverse kleine voor- en nadelen.

Het voordeel op taakveld 0.3 bedraagt per saldo € 0,9 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het resultaat op verkoop van vastgoed van het Vastgoedbedrijf (€ 0,6 miljoen). Ook was de stelpost onderhoud in 2017 nagenoeg niet benodigd, wat heeft geleid tot een voordeel van € 0,25 miljoen.
Over zowel 2017 en 2018 is hiermee de extra verkooptaakstelling van € 1,3 miljoen nu al nagenoeg gerealiseerd. Naar huidige verwachting, mede gebaseerd op de marktsituatie, zal de taakstelling 2018 van € 0,65 miljoen ook kunnen worden gerealiseerd.

Op het taakveld Treasury is het saldo opgebouwd uit diverse  voor- en nadelen.  Op de lange leningen (>1 jaar) ontstaat vanwege een lagere rente en een lagere financieringsbehoefte een voordeel (€ 390.000 V). Ook op kort geld hebben we een voordeel in 2017 (€ 170.000 V).  Een nadeel (€ 410.000) ontstaat doordat erin 2017 door minder investeringen minder rente kon worden doorbelast aan activa en het Grondbedrijf. Verder moet Cirec met ingang van 2017 vennootschapsbelasting afdragen. Dit heeft geleid tot een lager dividend.

Het saldo op de OZB Woningen bedraagt € 0,4 mln voordelig. Dit wordt veroorzaakt door een verschuiving van de opbrengst niet-woningen naar woningen (zie hiervoor de toelichting bij taakveld ozb niet woningen) van € 0,3 mln. Daarnaast is er sprake van een stijging in de totale WOZ-waarde, waaronder volumeontwikkelingen die leidt tot een extra opbrengst van € 0,2 mln. Tenslotte is er een nadeel van € 0,1 mln door oninbaarverklaringen.

Het nadeel op de OZB niet-woningen bedraagt in totaal € 1,8 mln. De belangrijkste verschillen worden hieronder toegelicht. Het grootste nadeel wordt veroorzaakt door gerechtelijke uitspraken over recreatiewoningen (€ 0,9 mln). De Hoge Raad heeft vorig jaar arrest gewezen in twee procedures over vakantieparken in de gemeente Ermelo en Arnhem. De Hoge Raad oordeelt dat als gebouwen naar aard en inrichting bestemd en geschikt zijn om als woning te dienen, die gebouwen als woningen worden aangemerkt, ook als permanente bewoning niet mogelijk is. Dit nadeel wordt voor een bedrag van € 0,3 mln gecompenseerd door een hogere ozb opbrengst woningen. Ook de  jurisprudentie met betrekking tot verpleeg- en verzorgingstehuizen zorgt er voor dat steeds meer tehuizen die voorheen werden aangemerkt als niet-woning, nu worden aangemerkt als woning belast met het woningtarief. Dit leidt tot een lagere opbrengst OZB- niet woningen. Daarnaast bleek dat de waarde voor niet-woningen sterker gedaald was dan begroot, de leegstand hoger was dan verwacht en dat er meer vernietigingen waren. Dit leidt tot een aanvullend nadeel van € 0,6 mln. Ten slotte is er een nadeel van € 0,1 mln door oninbaarverklaringen.

Het voordeel op de overige belastingen bedraagt per saldo € 7,3 mln. Dit betreft de volgende componenten:
- precariobelasting:    € 7,4 mln voordeel
- overige baten:   € 0,6 mln nadeel

Precariobelasting
Het voordeel ontstaat doordat we precariobelasting opleggen op kabels en leidingen van nutsbedrijven. Liander is daarover een procedure begonnen bij de rechtbank. Deze procedure is nog niet afgerond en loopt momenteel bij het Gerechtshof. Daarom hebben we voor hetzelfde bedrag een voorziening precario opgenomen bij de algemene baten en lasten (Taakveld 0.8).
Op de opbrengst van de "overige" precariobelasting zien we een nadeel, omdat  er over oude jaren vorderingen oninbaar zijn verklaard.

Overige baten
De belastingsamenwerking Tribuut heeft het boekjaar 2016 afgesloten met een positief saldo van € 159.000. Het aandeel voor Apeldoorn bedraagt € 83.000. Daarnaast is er een voordeel op invorderingskosten. Tenslotte hebben we € 0,4 miljoen aan belastingen over 2017 nog niet opgelegd, dit gaan we nog wel doen.

Het voordeel op de algemene uitkering van ruim € 3,6 mln wordt veroorzaakt door:
a. hogere rijksuitgaven als gevolg van de aantrekkende economie, beleidsintensiveringen en  actualisering van de uitgavenmaatstaven binnen het gemeentefonds van € 2,5 mln;
b. vrijval van een balanspost uit de jaarrekening 2016 vanwege een positievere jaarrekeninguitkomst 2016 bij het Rijk van € 0,65    mln;
c. nabetalingen over de uitkeringsjaren 2015 en 2016 van € 0,65 mln
d. hogere inkomstenmaatstaf OZB 2017. Dit betreft een nadeel van € 0,2 mln.

In de tussentijdse rapportage 2017 hebben wij het voordeel als gevolg van de aantrekkende economie en beleidsintensiveringen geraamd op € 5,3 mln. Tegelijk leiden met name de beleidsintensiveringen tot extra programma uitgaven, waarvoor u een begrotingswijziging 2017 tot een bedrag van ruim € 2,3 mln heeft vastgesteld. Daarmee resteerde op basis van de tussentijdse rapportage nog een netto voordeel op dit onderdeel van € 3 mln. Dat het werkelijke voordeel in deze jaarrekening op dit onderdeel € 2,5 mln is, wordt veroorzaakt door de septembercirculaire 2017. Over de gevolgen van deze circulaire hebben wij u in onze brief van 16 oktober 2017 (nr.083845) geïnformeerd.

Zoals met uw raad afgesproken zijn de tussentijdse aanpassingen door het Rijk van de integratie uitkering sociaal domein (3 D's) verwerkt in separate begrotingswijzigingen, waarmee de relevante budgetten op de programma's 5, 6 en 7 zijn gewijzigd.     

De voor- en nadelen op de overige baten en lasten zijn divers. Per saldo is er een nadeel van € 8,9 mln. Er zijn ook afwijkingen onder de rapportagegrens van € 0,2 mln. Hieronder gaan we alleen in op de grotere afwijkingen.

Het grootste nadeel betreft de storting van € 7,8 mln van de opbrengst precariobelasting in de voorziening precario. We hebben in 2017 aanslagen voor precariobelasting opgelegd. Daarover loopt een gerechtelijke procedure. Er is een risico dat de aanslagen niet terecht zijn opgelegd. Hiervoor is een voorziening ingesteld.  
Verder is op dit taakveld op begrotingsbasis de onderuitputting van kapitaallasten begroot. In de realisatie doet het voordeel zich voor op andere taakvelden. Het nadeel op dit taakveld bedraagt € 0,8 mln.
Tenslotte noemen we het nadeel op de risico uren van € 1,8 miljoen, die ook op dit taakveld verantwoord worden. Veel medewerkers worden betaald uit de reguliere exploitatie. Voor een deel geldt dit echter niet, deze medewerkers worden betaald uit projecten of externen waarvoor ze werken. Vanwege een lagere productiviteit, ontstaan door met name ziekte en minder werk voor projecten,  ontstaat er een nadeel van € 0,6 mln.  
Daarnaast mag op grond van de per 2017 vernieuwde regelgeving Besluit Begroting en Verantwoording voor sommige projecten en taken in de Algemene Dienst de overhead niet meer intern verrekend worden. Deze administratieve wijziging leidt tot een nadeel van € 1,2 mln. Omdat de budgetten daartoe wel beschikbaar zijn, hebben we van het genoemde tekort € 0,5 miljoen gedekt vanuit reserves (bijvoorbeeld reserves bedrijfsvoering, BROA en Zwitsal). Het restant bedrag dat vanwege de nieuwe regelgeving BBV niet meer verrekend mag worden, bedraagt circa € 0,7 miljoen. Dit leidt tot een nadeel op dit taakveld. Hiertegenover staan op alle programma's kleine budgetvoordelen.
Daarnaast hebben we in 2017, zoals gebruikelijk, een nacalculatie van de begrote loonkosten uitgevoerd. Hieruit bleek dat het budget loonkosten 2% te laag was. De belangrijkste oorzaken van dit tekort zijn de nacalculatie 2016, een verhoging van de premies en de invoering van het Individueel Keuze Budget, waarbij twee verlofdagen zijn omgezet in salaris. Het nadeel van € 1,6 mln hebben we gemeld in de Turap.
In de realisatie zien we nu dat er bij een aantal eenheden vacatures vertraagd of niet zijn vervuld. In een aantal gevallen is er extra ingehuurd. Per saldo levert dit een voordeel op van € 1,2 mln. Het resterende voordeel (€ 0,3 miljoen) betreft diverse kleinere voor- en nadelen. Hierin is inbegrepen een voordeel van € 0,1 miljoen aan ontvangen detacheringsvergoedingen en gelden ziektewetuitkering. Het saldo van € 1,5 mln voegen we toe aan de bedrijfsvoeringsreserve.

Daarnaast zien we diverse voordelen. Het eerste voordeel betreft € 0,8 mln op de post aankoopcompensatie maatschappelijk vastgoed. Dit budget is in 2017 niet besteed. Wel zijn voorgestelde bijdragen voor Plexat (€ 48.750) en Tuinen van Zuidbroek (€ 415.000) bestuurlijk bekrachtigd. Gelet op de ontwikkelingen in kader van de wet Markt en Overheid en de te nemen raadsbesluiten in dit verband zijn de transacties van deze locaties verschoven naar 2018. Via de Reserve Overlopende Projecten is een bedrag van € 0,4 mln overgeheveld naar 2018.
Tenslotte melden we een voordeel van € 0,8 mln op vooruitontvangen subsidies van de BROA. Deze zijn nog niet besteed aan BROA-projecten en worden volgens de boekhoudvoorschriften op de balans opgenomen.

Wij melden op taakveld 3.4 Economische promotie een nadeel van € 0,3 miljoen. Dit wordt veroorzaakt door:
- toeristenbelasting:   € 197.000 nadeel
- Serious Request:   € 112.000 nadeel

Toeristenbelasting
De tarieven toeristenbelasting worden, naast een correctie op basis van het prijsindexcijfer (voor 2017 bedraagt dit 0,0%) de komende vier jaren telkens verhoogd met 5%. De extra opbrengsten als gevolg van deze verhogingen zijn toegekend aan investeringen in de structuurversterking van de sector en in de professionalisering van de samenwerking van de Apeldoornse toeristische sector. Een uitzondering hebben wij gemaakt voor de drie- en viersterrenhotels. Hun tarief toeristenbelasting zal het komend jaar worden bevroren. Pas in 2018 gaan zij meedoen met de verdere jaarlijkse tariefverhogingen.
Bij de berekening van de opbrengst toeristenbelasting is uitgegaan van de voorlopige aantallen uit het belastingjaar 2016. In 2017 blijkt nu dat deze achterblijven bij de raming van 2016. De verwachting is dat die moet worden geëxtrapoleerd naar belastingjaar 2017. De inventarisatie van de definitieve aantal vindt in het voorjaar 2018 plaats.
Pas daarna kan de definitieve aanslag en opbrengst over 2017 worden bepaald.

Serious Request
Op dit taakveld is een deel van de kosten van Serious Request 2017 verantwoord. In de evaluatie van Serious Request 2017 hebben wij u geïnformeerd over de gerealiseerde baten en lasten.